De economie draait op volle toeren. Inkoopmanagersindices breken alle records, het consumentenvertrouwen neemt toe, centrale banken bouwen hun opkoopprogramma af en aandelenmarkten bereikten tot vorige week ene hoogtepunt na het andere.
Het lijkt op het oog een nagenoeg perfecte wereld, economisch gezien. Dat er desondanks onrust ontstond is niet zo verwonderlijk, want wie verder kijkt, ziet dat er een probleem leeft dat niet kleiner wordt.
Recordschuld
In het derde kwartaal van vorig jaar bereikte de totale wereldschuld een nieuw record van in totaal van 233.000 miljard dollar. Dat is een stijging van 16.000 miljard dollar ten opzichte van eind 2016. De wereldwijde schuld bedraagt daarmee 324 procent van de jaarlijkse economische output.
Waarom is dit een probleem? Schuld is immers een vorm van rijkdom zolang het geleende geld wordt geïnvesteerd in producten of diensten. Het moeten dan wel activiteiten zijn die inkomen genereren waarmee de rente betaald en de schulden ook weer afgelost kunnen worden.
Maar wat als de schuld wordt geïnvesteerd in riskante financiële beleggingen of vastgoed? Op zich hoeft dit geen probleem te zijn zolang de rente laag blijft. En wat wil het geval? Centrale banken pompen geld in de economie en houden de rente laag. Maar dit is geen gezonde situatie die oneindig kan doorgaan.
Rollover risico
Nu de centrale banken hun opkoopprogramma’s afbouwen en langzaamaan de rente (verder) zullen verhogen, kunnen de eerste problemen naar voren komen. Er bestaat bovendien een zogenaamd ‘rollover’ risico. Opkomende markten hebben geld geleend in euro’s en dollars. Op het moment dat de rente stijgt, zal het voor hen duurder worden om dit geld terug te betalen.
Het Institute of International Finance (IIF) heeft berekend dat er aan het eind van dit jaar door opkomende markten zo’n 1.700 miljard dollar moet worden terugbetaald of geherfinancierd. Hun schuld zal hoger worden wanneer de rentes verder stijgen en munteenheden sterker worden.
Daarnaast zouden niet alleen landen maar ook bedrijven, eveneens in ontwikkelde markten, meer moeite hebben met het nakomen van hun verplichtingen die zij uit hoofde van hun schulden hebben. De Interest Coverage Ratio (die aangeeft hoe gemakkelijk een bedrijf de rente kan betalen over de uitstaande schuld) ligt boven het niveau van 2010.
Lichtpuntjes
De economie herstelt na jaren van crisis en toch stapelen de problemen zich op. Gelukkig is er ook ‘goed’ nieuws. Het IIF heeft namelijk eveneens berekend dat de schuld in verhouding tot het Bruto Binnenlands Product voor het vierde achtereenvolgende kwartaal is gedaald. Dit betekent dat inkomens harder groeien dan de schulden. Een renteverhoging zou daardoor op te vangen moeten zijn.
Daarnaast trekken landen zoals China de touwtjes strakker aan in een poging de schuldenberg te reduceren. Waarschijnlijk zal dat op korte termijn de groei in de tweede economie van de wereld iets afremmen. Maar op de langere termijn moet dit ervoor zorgen dat de schuldenlast niet voor grote problemen zal zorgen.
Er zullen echter altijd landen zijn die het hoofd maar net boven water kunnen houden. Griekenland is het meest bekende voorbeeld, maar ook Venezuela staat er niet goed voor. En wat te denken van Argentinië? Dat land ging in 2001 failliet en werd pas in 2015 weer toegelaten op de financiële markten. Een faillissement van een land is dus geen zeldzaamheid. Dat is wellicht pijnlijk, maar zeker niet onoverkomelijk.
Geen directe reden tot paniek
Een enorme schuld is dus niet per se reden tot paniek, want op de lange termijn profiteert (bijna) iedereen, mits alles maar in verhouding blijft. Niet voor niets reageren beleggers opgelucht op het moment dat er in de Verenigde Staten een akkoord wordt bereikt over het ophogen van het schuldenplafond.
Helaas willen veel beleggers en analisten de laatste tijd het voordeel van lenen weleens uit het oog verliezen. Ondanks alle nieuwe regelgeving bij banken en overheden zijn er dan ook verscheidene analisten die voorspellen dat een volgende crisis nog zwaarder zal zijn. Zelfs zo zwaar dat de centrale banken geen uitkomst meer kunnen bieden. Maar, ook dan is er leven...
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!