Zorgde "rogue trader" Jérôme Kerviel afgelopen week eigenhandig voor beurscrash?!
- Frauduleuze miljardenposities bij Société Générale werden vorige week massaal gedumpt met grote wereldwijde verkoopgolf als gevolg
- FED werd op verkeerde been gezet met noodverlaging van renteniveau
Er komen elke dag steeds meer feiten naar boven over de miljardenfraude bij Société Générale (SG), de op één na grootste bank van Frankrijk. Het begint er sterk op te lijken dat de 31-jarige handelaar op de termijnbeurzen, Jérôme Kerviel geheten, met zijn gigantische frauduleuze miljardenposities afgelopen week indirect voor Black Monday heeft gezorgd. Het verhaal speelt zich vooral af rond een hele grote positie in futures met de Duitse Dax-index als onderliggende waarde. Het begint zo langzamerhand meer op een Duitse Krimi te lijken, dan een saaie financiële gebeurtenis.
Laten we in de spirit van de Duitse Krimi eens naar de hoofdrolspeler en de opeenvolgende gebeurtenissen kijken. Dit geeft u een goed inzicht in hoe Jérôme Kerviel en SG u als particuliere belegger waarschijnlijk veel geld gekost heeft.
Hoofdrolspeler: Jérôme Kerviel
Vorige week leverde zijn naam nog maar vier hits op bij zoekwebsite Google. Nadat Franse media de identiteit onthulde van de man die verantwoordelijk is voor de miljardenfraude bij de Franse bank Société Générale werd Jérôme Kerviel, net 31 jaar geworden, wereldberoemd. Vandaag telt zijn naam al ruim 616.000 treffers.
Op Wikipedia lezen we dat Kerviel sinds 2000 werkzaam was voor deze op één na grootste Franse bank. Aanvankelijk werkte hij op een controle-afdeling van de bank (middle office). Uiteindelijk kreeg hij een functie op de meer prestigieuze handelsafdeling (front office). Hij kwam terecht op de Delta One-afdeling die zich bezighoudt met arbitrage in futures en exchange traded funds. Als handelaar bleek Kerviel geen ster, zijn salaris inclusief bonus kwam nooit boven de 100.000 euro uit per jaar uit. Dat is voor effectenhandelaren erg bescheiden. De foto die van hem circuleert (zie links) werkt niet in zijn voordeel voor de opinievorming bij de "gewone" man. Hij ziet eruit als een boef. Deze saga leert u in ieder geval alvast één les: vergeet bij foto's voor uw werkgever nooit te lachen...
Kerviel is opgeleid aan de universiteit Lyon-II, waar hij een master in beursfinanciën haalde. Op de Franse zender TV5 meldde een staflid van zijn oude faculteit donderdagavond dat Kerviels opleiding ook de omgang met de it-aspecten van risicocontrole op de beurshandel betrof. Volgens bestuurders van SG zou Kerviel emotioneel getroubleerd kunnen zijn door een familietragedie die zich twee jaar geleden heeft voltrokken en de recente breuk met zijn vriendin, zo meldde de Financial Times op vrijdag.
Door zijn eerder opgedane kennis van het controlesysteem bij de bank wist Kerviel te verhullen dat hij eind 2007 en begin 2008 grootschalig aan het speculeren was op een stijging van de DAX-index en de Eurostoxx-index. Voor deze speculatieve bezigheden, had hij een fictief bedrijf opgericht. Kerviel heeft zich niet direct verrijkt met deze handel, in het geval dat hij met zijn speculaties succes zou hebben gehad, zou hij de winst hebben teruggesluisd, ervan uitgaande dat hij dan een hogere bonus in de wacht zou hebben gesleept, aldus Wikipedia. Bij het opstellen van de jaarcijfers over 2007 werd de fraude ontdekt en op 24 januari 2008 bekendgemaakt. SG zat aan het begin van vorige week met een gigantische longpositie in zijn maag. Een longpositie met grote gevolgen, zo blijkt niet veel later.
Vrijdag 18 januari, 16:30 uur
Door het zeer zwakke begin van 2008 moest Kerviel posities indekken voor verliezen die hij niet meer kon maskeren. Een deel van de verliezen kwamen via een rekening die Keviel gebruikte op de boeken van SG te staan. Alle alarmbellen gingen eindelijk rinkelen. Al snel werd bij het management duidelijk dat Kerviel met gigantische posities aan het speculeren was en hiermee alle risicogrenzen overschreden had.
Zaterdag 19 januari, 17:45 uur
Kerviel wordt op het matje geroepen door investmentbanking chef Jean Pierre Mustier. De gehele namiddag wordt Kerviel verhoort door het management van SG. In de loop van het weekeinde wordt er na hevig overleg besloten dat de posities van de futurehandelaar Kerviel zo snel mogelijk gesloten moeten worden. Later krijgen we via de media te horen dat de positie van Kerviel ongeveer 50 miljard waard is. Deze positie overstijgt zelfs de beurswaarde van SG. Kerviel handelt vooral in de DAX (Duitse beurs), ESTX-50 (future op 50 grootste Europese bedrijven) en de FTSE-future (Engelse beurs). Zo blijkt hij onder andere een megapositie van 140.000 DAX-contracten long te zitten. Op een normale beursdag is dit ongeveer het gehele dagvolume in de DAX-future! U kunt zich voorstellen wat voor impact het heeft als deze positie snel geliquideerd wordt...
Maandag 21 januari, 08:00 uur
Azië is zondagnacht fors lager gesloten in opvolging van de negatieve beursdag op Wall Street vrijdag. Wellicht dat SG al in Azië een shortpositie heeft ingenomen om zich zodoende alvast wat in te dekken. SG wordt in ieder geval zeer zenuwachtig van de reuzepositie van 50 miljard euro en wil er zo snel mogelijk van af. Zeker nu de beurzen zeer negatief staan. De DAX-future opent met een zware gap-down. Vergeleken met het slot van Wall Street is de neerwaartse opening buiten proporties. Handelaren denken dat er sprake is van een klassieke maandag fakebeweging waarin iedereen met angst er wordt uitgeschud. Zelf zeggen we nog tegen elkaar: "Veel lager dan dit kan het niet. Nu is het mooi stukken inslaan op deze paniekbeweging." De opwaartse tegenbeweging komt er echter niet. Integendeel. De DAX en alle andere Europese beurzen storten zonder aantoonbare redenen compleet in elkaar.
Maandag 21 januari, 11:18 uur
De DAX en Europese beurzen proberen een sterke bodem te zetten. Deze kleine opwaartse beweging wordt echter massaal verkocht. De markt stort tot 13:00 uur compleet in elkaar! Het begint bij ons en andere beleggers nu toch duidelijk te worden dat er één speler massaal posities aan het dumpen is. Is er weer een grote bank in problemen? Valt er een grote hedgefonds om? Het blijft gissen.
Maandag 21 januari, 13:00 - 14:00 uur
De Franse handelaren van SG zijn waarschijnlijk gaan lunchen, of hopen op een sterke tegenbeweging. Ze stoppen in ieder geval met het dumpen van hun posities en de markt weet zich direct te herstellen met een sterke bounce. Normaal gezien moet de markt een deel van de verliezen wegwerken en aan een bodemingsproces werken. Zeker gezien het feit dat er geen enkel nieuws bekend is. Op deze dag worden beleggers echter continue op het verkeerde been gezet. SG begint weer posities te liquideren. De Europese beurzen storten totaal in elkaar en sluiten op het laagste punt van de dag. Alle markten vallen in een bodemloze put. Het feit dat de Amerikaanse beurzen dicht zijn, helpt duidelijk niet mee. Van Amerika hoeven we geen richting te verwachten. Paniek heeft de overhand.
Dinsdag 22 januari
De Aziatische beurzen tuimelen verder als gevolg van de paniek op de Europese beurzen. De Amerikaanse futures staan fors lager en bereiken zelfs de zogeheten "Limit Down" limiet. Hier wordt de markt tijdelijk stilgelegd (ongeveer bij een daling van 5%) om eventuele paniek tegen te gaan. De Europese beurzen openen fors lager. Beleggers dumpen massaal hun stukken.