Russische soldaat doorbreekt stilzwijgen met oorlogsdagboek en fileert ‘waanzin’ Russische leger
Pavel Filatyev (34) is zijn vaderland ontvlucht na het publiceren van een 141 pagina’s tellend document waarin hij zijn ervaringen aan de frontlinie beschrijft. De Russische soldaat doorbreekt hiermee het stilzwijgen: ,,Wij, Russen, hebben niet het gevoel dat het goed is wat we doen. Waar hebben wij deze oorlog in godsnaam voor nodig?”
Karen Van Eyken 18-08-22, 21:52 Laatste update: 07:17
Pavel Filatyev kent de gevolgen van wat hij heeft gedaan. De ex-parachutist weet dat hij een celstraf riskeert, dat hij een verrader zal worden genoemd en gemeden door zijn voormalige strijdmakkers. Zijn eigen moeder heeft er bij hem op aangedrongen Rusland te ontvluchten nu het nog kon. En dat heeft hij uiteindelijk ook gedaan nadat hij eerst van hotel naar hotel trok om de veiligheidsdiensten te snel af te zijn.
Twee weken geleden publiceerde de Rus zijn oorlogsdagboek van 141 pagina’s op de Russische sociaalnetwerksite Vkontakte. En dat document sloeg in als een bom. Het was een beschrijving van hoe zijn eenheid van de Krim naar het Oekraïense vasteland werd gestuurd en de zeehaven van Cherson veroverde. Hij vertelde ook hoe hij uiteindelijk gewond raakte en werd geëvacueerd met een ooginfectie.
God, als ik dit overleef, dan zal ik er alles aan doen om dit te stoppen
Pavel Filatyev
Tegen die tijd was hij ervan overtuigd dat deze oorlog helemaal niet gerechtvaardigd is. ,,Ik ben niet bang om in een oorlog te vechten, maar wij, Russen, hebben nu niet het gevoel dat het goed is wat we doen”, vertelt hij aan de Britse krant The Guardian. Een journalist ontmoette Filatyev en zag foto's en documenten die bewijzen dat hij inderdaad in het Russische leger zat. Niet alle details van zijn verhaal kunnen worden gecheckt. Maar Filatyev geeft een gedetailleerd verslag van zijn ervaringen. ,,In de buurt van Mykolajiv lagen we voortdurend onder artillerievuur. Op dat moment dacht ik al ‘waar hebben we deze oorlog in godsnaam voor nodig?’” Toen deed hij een belofte aan zichzelf: ‘God, als ik dit overleef, dan zal ik er alles aan doen om dit te stoppen’. Filatyev weigert nog langer deel uit te maken van deze ‘waanzin’.
Niet zwijgen
Hij bracht 45 dagen door met het schrijven van zijn memoires en verbrak daarmee het Russische stilzwijgen waarbij zelfs het woord ‘oorlog’ niet publiekelijk mag worden uitgesproken. ,,Ik kan gewoon niet langer zwijgen, ook al weet ik dat ik waarschijnlijk niets zal veranderen, en misschien heb ik dwaas gehandeld omdat ik mezelf zo in de problemen breng”, zegt Filatyev.
Uittreksels van zijn oorlogsdagboek werden gepubliceerd door de alsmaar schaarser wordende onafhankelijke Russische pers. Filatyev gaf ook een interview aan de Russischtalige onafhankelijke televisiezender TV Rain.
Hoewel hij een van de weinigen is die zich uitspreekt, is hij naar eigen zeggen niet de enige ontstemde Russische soldaat. De meesten zijn ontevreden met wat er in Oekraïne gebeurt, meent Filatyev. Hij beschrijft hoe zijn slecht uitgeruste en uitgeputte eenheid Oekraïne binnenviel met amper deftige logistiek of concrete doelstellingen. Niemand begreep waarom deze oorlog überhaupt plaatsvond. ,,Het kostte me weken om te begrijpen dat er helemaal geen oorlog plaatsvond op Russisch grondgebied, maar dat we net Oekraïne hadden aangevallen.”
Het kostte me weken om te begrijpen dat er helemaal geen oorlog plaatsvond op Russisch grondgebied, maar dat we net Oekraïne hadden aangevallen
Pavel Filatyev
Op een gegeven moment beschrijft Filatyev hoe de parachutisten, de elite van het Russische leger, de zeehaven van Cherson veroverden en onmiddellijk ‘computers en alle waardevolle goederen die ze konden vinden’ begonnen te verzamelen. Daarna doorzochten ze de keukens op zoek naar voedsel.
Wilde staat
,,Als wilden aten we daar alles: haver, pap, jam, honing, koffie... We gaven nergens om, we waren al tot het uiterste gedreven. De meesten hadden al een maand in Oekraïne doorgebracht zonder enige vorm van comfort, een douche of normaal eten.
,,In wat voor een wilde staat kan je mensen brengen door er niet bij stil te staan ??dat ze moeten slapen, eten en zich kunnen wassen”, zo merkt Filatyev op. ,,Alles om ons heen gaf ons een vies gevoel; als ellendelingen probeerden we gewoon te overleven.”
Stelen
De Rus probeert ook uit te leggen waarom de soldaten voortdurend dingen als computers stelen. ,,Een soldaat weet dat zo’n computer meer waard is dan zijn soldij. Dus pakt hij die spullen mee. Ik probeer dit niet goed te praten, maar ik denk dat het belangrijk is om uit te leggen waarom soldaten zich zo gedragen in dit soort van extreme situaties.”
Het was onduidelijk wat het plan was - zoals altijd wist niemand iets
Pavel Filatyev
Hij klaagt ook de gedateerde uitrusting van het Russische leger aan. Het geweer dat hij voor de oorlog had gekregen, was verroest. ,,We waren gewoon een ideaal doelwit”, schrijft hij. Zo trok zijn eenheid naar Cherson in verouderde en ongepantserde trucks die soms 20 minuten stilstonden. ,,Het was onduidelijk wat het plan was - zoals altijd wist niemand iets.”
Verminkingen
Aan het front namen de frustraties in die mate toe dat soldaten zichzelf opzettelijk doodschoten om aan de ellende te ontsnappen en om 3 miljoen roebel (50.000 euro) schadevergoeding te incasseren voor de nabestaanden. En zo zijn er ook geruchten over verminkingen die worden toegebracht aan gevangengenomen soldaten en lijken.
Filatyev zegt dat hij de mishandelingen tijdens de oorlog niet persoonlijk heeft gezien. Maar hij beschrijft een cultuur van woede en wrok in het Russische leger, in tegenstelling tot de façade van algemene steun voor de oorlog die de propagandamachines in stand willen houden.
Ontevreden
,,De meeste Russische soldaten zijn niet tevreden over wat daar gaande is, ze zijn ontevreden over hun commandanten en hun regering, ze zijn ontevreden over Poetin en zijn politiek, ze zijn niet blij met de minister van Defensie, die nooit heeft gediend in het leger”, zegt hij. In zijn oorlogsdagboek beweert hij dat ‘er enorm veel doden zijn, van wie de familieleden geen vergoeding hebben gekregen’.
Sinds zijn dagboek is verschenen, heeft zijn complete eenheid het contact met hem verbroken. Maar hij gelooft dat zo’n 20 procent van zijn strijdmakkers hem steunt. En vele anderen hebben hem aan het front schoorvoetend verteld dat ze veel respect hebben voor het patriottisme van de Oekraïners die vechten voor wat ze waard zijn om hun eigen territorium te verdedigen.
Volksprotesten
De Rus hoopt dat alle oorlogsellende zal stoppen na grote volksprotesten. Maar dat scenario lijkt nu nog ver weg, geeft hij toe. ,,Ik ben gewoon doodsbang voor wat er daarna gebeurt”, zegt hij, terwijl hij ook weet dat Rusland zal willen doorvechten tot de overwinning ondanks de verschrikkelijke tol.
Inmiddels heeft Filatyev zijn eigen vaderland vaarwel moeten zeggen. ,,Waarom moet ik mijn land ontvluchten, enkel omdat ik de waarheid vertel? Ik ben overweldigd door emoties omdat ik mijn land heb moeten verlaten”, zo besluit hij triest.