Waarom hechten de financiële markten wereldwijd zo’n waarde aan ieder rentebesluit van de Fed en de toelichting hierop door Janet Yellen? Waarom heeft de Federal Reserve Board, kortweg de Fed, zo’n grote invloed? Hoe functioneert dit enigszins mystieke gezelschap eigenlijk? Is het een staatsinstelling of staat de Fed los van de Amerikaanse overheid en opereert het volledig onafhankelijk? Wie benoemt de leden van dit genootschap? Om een beter begrip te krijgen van waarschijnlijk ’s werelds machtigste instelling zijn antwoorden op bovengenoemde vragen een eerste stap.
Het Federal Reserve System werd opgericht in 1913. Het was een uitvloeisel van de Federal Reserve Act uit hetzelfde jaar, aangenomen door het Amerikaanse Congres. De Verenigde Staten hadden net een financiële crisis achter de rug en de overheid wilde in een eventuele volgende crisis niet langer vertrouwen op de banken (wanneer hebben we dat vaker gehoord?). De Federal Reserve dient als‘lender of last resort’. De hoofdtaak van de Federal Reserve is het voeren van een monetair beleid dat gunstig is voor de ontwikkeling van de economie op de lange termijn. Daarbij dient de Federal Reserve vooral de werkloosheid en de inflatie onder controle te houden.
Machtigste instelling op aarde
De Fed doet dit voornamelijk via het reguleren van de geldhoeveelheid. Het belangrijkste instrument hiervoor is het vaststellen van de hoogte van de rente waartegen de Fed geld uitleent aan de banken. Het is overigens een misverstand dat de Fed de rente vaststelt. Zij tracht met het aan- en verkopen van voornamelijk obligaties de federal funds rate te beïnvloeden. Tegen deze rente kunnen banken van elkaar lenen. De Fed stelt wel een target vast, maar niet de rente zelf. Vandaar dat de federal funds rate sinds 2008 fluctueert vlak boven de nulgrens. De macht om de rente van ’s werelds belangrijkste economie te beïnvloeden maakt van de Fed de machtigste instelling op aarde.
De Amerikaanse autoriteiten waren zich al bewust van deze macht bij de oprichting. Vandaar dat de structuur van de Federal Reserve met zorg is opgebouwd. Het Federal Reserve System bestaat uit een landelijk stelsel van twaalf regionale Federal Reserve Banks. Deze regionale vestigingen worden door de commerciële banken in de betreffende regio bestuurd en zijn dus geen staatsinstellingen. Al deze twaalf regionale Federal Banks hebben met een afgevaardigde zitting in de Fed. Daarnaast is er de Board of Governors, bestaande uit zeven leden, benoemd door de Amerikaanse President. Een van deze zeven is de voorzitter, momenteel mevrouw Yellen.
Monetair beleid
Het monetaire beleid wordt vervolgens bepaald door het Federal Open Market Committee (“FOMC”) bestaande uit de zeven benoemde leden, aangevuld met de president van de Federal Reserve van New York en vier afgevaardigden van de regionale banken. Deze laatsten rouleren en hebben een jaar zitting. Het FOMC bestaat uit de zogenaamde ‘voting members’ en bepaalt daadwerkelijk het beleid. De Federal Reserve is feitelijk dus een onafhankelijk orgaan, maar door presidentiële benoemingen houdt de regering wel grip. Zo legt de voorzitter van het FOMC twee keer per jaar verantwoording af aan het Congres.
Momenteel zijn er maar vijf benoemde leden van de Board of Governors, twee posities zijn vacant, waardoor het totale FOMC uit slechts tien stemgerechtigde leden bestaat. In theorie zijn alle stemmen gelijk en wordt er bij meerderheid besloten. In de realiteit telt echter de ene mening zwaarder dan de andere. Dat heeft alles te maken met de samenstelling van dit orgaan dat voorgezeten wordt door Janet Yellen, voorzitter van de Fed.Het FOMC bestaat naast Yellen, wier stem en uitingen het zwaarst wegen, uit de andere leden in de Board of Governors in Washington. Dat zijn op dit moment vicevoorzitter Stanley Fischer, Lael Brainard, Jerome Powell en Daniel Tarullo. De vijf leden stemmen altijd, en opereren in de regel onder aanvoering van de voorzitter, als één blok.
Verschillende wegingen
Daarnaast beslissen bij de FOMC ook de presidenten van de regionale centrale banken mee. Er zijn in totaal twaalf districten, met evenveel presidenten. Slechts één van hen heeft echter permanent stemrecht en dat is de president van de centrale bank van New York, nu William Dudley. Binnen de FOMC is hij tevens vicevoorzitter en doorgaans medestander van de voorzitter. Tussen de overige elf regionale presidenten rouleert jaarlijks het stemrecht. Er zijn voor hen slechts vier plekken met stemrecht.De verhoudingen binnen de FOMC leiden er zo automatisch toe dat toespraken en uitingen in de media door de toehoorder verschillend moeten worden gewogen. Bij de vijf gouverneurs tellen op dit moment op monetair vlak eigenlijk alleen de meningen van Yellen en Fischer. De overige drie gouverneurs volgen vooral, al was het maar omdat zij andere expertises hebben.
Bij de regionale presidenten weegt de mening van New York dus zwaar. Dit jaar zijn de regionale presidenten van San Francisco, Chicago, Richmond en Atlanta aan de beurt om mee te stemmen. De uitspraak dat er ‘weinig reden’ is om een rentestap uit te stellen van niet stemgerechtigde James Bullard van St. Louis weegt bijvoorbeeld minder zwaar dan de uitspraak van de wel stemgerechtigde Dudley dat een renteverhoging 'minder overtuigend' is geworden.
Kaarten tegen de borst
Uiteindelijk ligt de meeste macht bij Yellen en Fischer, die met de andere gouverneurs en New York de numerieke meerderheid bepalen. Maar juist Yellen en Fischer houden de kaarten (nog) tegen de borst.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!