Het einde van het jaar nadert met rasse schreden en dus wordt er al volop vooruitgeblikt op het nieuwe beleggingsjaar. Eigenlijk wordt 2017 al de komende decembermaand ingeluid. Op 4 december gaan de Italianen naar de stembus voor het referendum betreffende de voorgestelde grondwetswijziging. Voor Europa en de euro kan dit referendum van groot belang zijn. Stemt de bevolking in met de voorgestelde wijziging dan kan Europa rustig slapen.
In het andere geval ontstaat er een periode met veel onzekerheid. Een Nee-stem kan de regering-Renzi de kop kosten. De oppositie, en dan met name de Vijfsterrenbeweging en Lega Nord, is tegen Europa en tegen de euro.
Vier dagen later komt de ECB bijeen. Dit keer worden er wel maatregelen van de centrale bank verwacht. Een lagere depositorente lijkt niet nodig omdat de recente rentestijging de opkoopmogelijkheden van de ECB verruimd heeft. Met de inflatie wil het in Europa nog niet zo vlotten. Wellicht is de recent opgelopen inflatievrees in de Verenigde Staten voor Draghi c.s. een reden om nog even afzijdig te blijven.
De euro is recent wat in waarde gedaald. In dat licht bezien keert het tij deze herfst enigszins ten goede voor Draghi. Desalniettemin moet de ECB een mededeling gaan doen over het al dan niet voortzetten van het bestaande opkoopprogramma. Waarschijnlijk wordt het voortzetten met een in de tijd gefaseerd afnemend bedrag. De uitslag van het referendum in Italië kan echter een rol spelen bij de besluitvorming.
Ingecalculeerd
Nog weer een kleine week later (13-14 december) volgt een meeting van de Federal Reserve. Hier wordt momenteel door de markten een renteverhoging ingeschat. Deze lijkt al door de markt ingecalculeerd. Iets anders dan een 0,25% verhoging van het plafond waarbinnen de rente mag bewegen leidt vrijwel zeker tot onrust op de markten. Wordt er tot meer of minder besloten, dan zal het door de markten fout kunnen worden uitgelegd.
Deze drie bovenstaande gebeurtenissen zullen de toon zetten voor de rest van dit jaar en vervolgens de stemming bepalen waarmee we het nieuwe jaar van start gaan. Een positief jaareinde geeft beleggers iets meer vertrouwen en leidt tot een mooi begin van 2017. Omgekeerd is een herhaling van vorig jaar niet uitgesloten. Toen eindigden de beurzen in mineur om vervolgens ook chagrijnig aan het nieuwe jaar te beginnen.
Toon op de markt
Vervolgens wordt, onvoorziene omstandigheden daargelaten, de nieuwe president Trump geïnaugureerd op 20 januari. Meer dan ooit zullen beleggers luisteren naar de toon waarop de State of the Union wordt uitgesproken. De eerste beleidsmaatregelen kunnen de markten in beweging zetten. Het valt natuurlijk te bezien of alle maatregelen daadwerkelijk ongeschonden door het Congres geloodst kunnen worden.
De toon op de markt is momenteel overwegend positief. Het voorgenomen investeringsprogramma ter grootte van 1.000 miljard dollar, een jaar kwantitatieve verruiming, en eventuele belastingverlagingen kunnen de beurzen in vuur en vlam zetten. Dat geldt alleen voor de korte termijn.
Na verloop van tijd wordt de vraag wie dat allemaal zal betalen, steeds actueler. Nu al lopen de markten in al hun enthousiasme, daarop vooruit met stevig stijgende rentes. Men verwacht een toename van de staatsschuld en dus stijgende rente. Zet deze trend zich voort dan wordt dat toch wel het thema voor 2017: stijgende rente en hoe daar als belegger op in te spelen.
Er is één grote gemene deler: de toenemende greep van de overheden op de economie. Het lijkt wel of het principe van de vrije markt steeds verder in het gedrang raakt. Waar overheden reeds fors ingrepen via de centrale banken met hun ruime monetaire beleid lijkt inmiddels de volgende stap aanstaande: fiscale stimulering in de vorm van meer uitgeven en het verlagen van de belastingen. Het maakt de manier waarop beleggers tegen de markten aan moeten kijken anders.
Staatskapitalisme
Normaal is het niet van belang wie verkiezingen wint of wie president wordt. Op korte termijn is er wat turbulentie, maar op de lange termijn gelden slechts de economische wetten van bedrijfs- en macrocijfers. In de huidige wereld lijkt echter steeds meer sprake te zijn van een opmars van het staatskapitalisme. In principe zijn de markten (nog) vrij, maar de overheden zitten er steeds meer bovenop. In die wereld wordt het wel degelijk van belang wie er in het Witte Huis woont of wie een referendum wint.
Met de aanstaande verkiezingen in Frankrijk (belangrijk en gevaarlijk) en Duitsland (belangrijk, maar niet gevaarlijk) wordt de rol van de politiek op de beurzen alleen maar groter. Wanneer multinationals twijfelen over een bepaalde grote investering zullen ze toch graag willen weten hoe Europa er de komende tijd uitziet.
Voor beleggers is het de grote vraag hoe hier op in te spelen. Zijn beleggingen in grote multinationals, die altijd redelijk veilig waren, nog wel zo solide? Heeft het zin om rustig in obligaties te blijven zitten bij een stijgende rente? Een juiste inschatting van deze gebeurtenissen is in 2017 voor beleggers van levensbelang.
Neem bijvoorbeeld de ontwikkeling van de olieprijs. De verwachting in de oliemarkt is dat de olieprijs komend jaar weer richting 60-65 dollar zal gaan. Maar als Trump zijn zin krijgt zal de schalie-industrie weer op volle toeren gaan draaien met mogelijk een dalende olieprijs tot gevolg.
Harde cijfers
Tegen deze achtergrond is het van belang op de harde cijfers te focussen. De Amerikaanse economie groeit met 2,9%. De werkloosheid staat op 4,9%. De huizenmarkt stijgt en de lonen beginnen eindelijk te stijgen. Joe Sixpack vindt wellicht van niet, maar het lijkt met de Verenigde Staten de goede kant op te gaan. In Europa, althans in delen ervan, gaat het ook de goede kant op.
De bedrijfsresultaten duiden eveneens op een betere gang van zaken. Zo is in de Verenigde Staten aan een periode van anderhalf jaar winstrecessie, een einde gekomen. Voor het eerst stijgen op jaarbasis de winsten. Er staat bovendien meer geld aan de zijlijn dan lang het geval is geweest. Geld dat (ooit) weer belegd moet worden. Volgens een rapport van Citigroup staat er zoveel geld liquide, ook bij particulieren, dat daar de complete staatsschuld van de Verenigde Staten vier keer kan worden uitbetaald!
Puur economisch bezien leidt de weg misschien wel naar een flinke rally, maar de onzekerheden liggen zoals gezegd op het politieke vlak. Onzekerheden waarvan de beleggers in december al een mooi voorschot krijgen. Blijf dus waakzaam!
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier.
Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan.
Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!