vrijdag 24 april 2009 ROTTERDAM - Het is een gigantisch bedrag dat de pak 'm beet 4 miljoen Nederlandse huizenbezitters meetorsen. De totale hypotheekschuld bedraagt volgens het CBS 625 miljard euro. Dat is méér geld dan de hele Nederlandse economie omvat, want die was eind 2008 rond de 580 miljard euro groot.
Een gemiddelde huizenkoper heeft een schuld van 282.000 euro, maar tot problemen leidt dat doorgaans niet. FOTO PETER HILZ
Gemiddeld nemen huizenkopers tegenwoordig een schuld op hun rug van 282.000 euro. Terwijl de gemiddelde woningprijs 240.000 euro bedraagt.
Het is gevaarlijk als consumenten meer geld lenen dan hun woning waard is, vindt Hans Hoogervorst, baas van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Hij kondigde eerder deze week aan dat hij paal en perk wil stellen aan overkreditering. Vooral zijn idee om de waarde van het huis als maximum te hanteren voor de hypotheek, stuitte op fel verzet. ,,Wij hebben de hoogste hypotheekschuld ten opzichte van ons bruto nationaal product ter wereld,'' zegt Piet Eichholtz, hoogleraar vastgoedfinanciering aan de Universiteit Maastricht. ,,Het zou beter zijn als we niet zo'n hoge schuld hebben.''
Aan de andere kant, relativeert Eichholtz, hebben wij relatief weinig creditcardschulden, weinig persoonlijke leningen, goedgevulde spaarpotten en flinke pensioenspaarpotten in vergelijking met onze buurlanden. ,,De verhouding is dus redelijk gezond.''
CBS-econoom Vergeer ziet nu geen groot probleem. ,,De financiering van de woningen is in Nederland lang niet zo problematisch als in de Verenigde Staten. De waarde van alle woningen stijgt ver uit boven de schuld.'' Die zijn namelijk ruim 1200 miljard euro waard.
Het is logisch dat veel Nederlanders een eigen huis bezitten, vindt Vergeer. Van de 7 miljoen woningen zijn er 4 miljoen bewoond door de eigenaar. ,,Grofweg 85 procent heeft een hypothecaire lening en 15 procent is schuldenvrij. Dat wij veel lenen heeft te maken met de mogelijkheid om de hypotheekrente fiscaal af te trekken. Dat is een andere situatie dan in de Verenigde Staten waar veel mensen met een huurhuis zich een koophuis hebben laten aansmeren met een variabele rente. Bij een huurhuis krijg je te maken met een voorspelbare jaarlijkse stijging, terwijl je bij een koopwoning bij een stijging van de rente van 3 naar 6 procent ineens twee keer zoveel per maand moet gaan betalen. Dan kom je in de problemen.''
Eigenlijk kan de megaschuld pas een last worden als de schulden veel hoger worden dan de waarde van de onderliggende panden, stelt Harry Boumeester, van onderzoeksinstituut OTB van de TU Delft. ,,Dat gebeurt als de verkoopwaarde sterk daalt, maar meestal is de waarde van de woning voldoende om de schuld af te lossen.''
Ook als huizenkopers de kosten koper meefinancieren, hoeft er geen narigheid te volgen. ,,Als de waarde van het huis jaarlijks een beetje blijft stijgen, wordt dat wel gecompenseerd.''
Voorwaarde is wel dat mensen een tijdje in hun huis gaan wonen. ,,Je moet niet kopen om de winst. Als je mobiel wilt blijven, dan kun je beter huren.'' Het wordt volgens Boumeester pas gevaarlijk als de risico's zich opstapelen: én een tophypotheek, én een groot deel aflossingsvrij én veel meer lenen dan vier of vijf keer het jaarsalaris. ,,Zulke excessen moet je aanpakken.''
Zolang banken leningen blijven verstrekken waarvan de huizenkopers de lasten kunnen opbrengen, is er weinig aan de hand, vindt ook Martijn de Jong-Tennekes van de Rabobank. Hij stelt dat Nederlanders ook vermogen opbouwen en die zou je eigenlijk van die schuld moeten aftrekke n.
De voorstellen van de AFM zullen niet helpen, zegt hoogleraar Eichholtz. ,,Wij krijgen een prikkel om te lenen door de hypotheekrenteaftrek. Die moet worden afgeschaft, maar niet nu. De voorstellen van de AFM zijn eigenlijk mosterd na de maaltijd. Banken lenen toch niet meer zo ruim. De timing is slecht, dit had je vijf, acht of zelfs tien jaar geleden moeten doen.''