di 06 jul 2010, 08:33
'Stresstests zijn voor de banken pr-stunt'
Van een onzer verslaggeefsters
AMSTERDAM -
Bij financieel deskundigen neemt de vrees toe dat de aankomende stresstest voor Europese banken meer een pr-stunt is, dan een echte test voor banken of ze een crisis kunnen doorstaan. "Bij de test in Amerika vorig jaar was sprake van schoon schip maken. In Europa lijkt het vooralsnog meer op onder de mat vegen", stelt hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen (Universiteit van Amsterdam).
Bij een stresstest wordt gekeken hoe het een bank zou vergaan in extreme omstandigheden. De Europese Unie (EU) heeft nog geen details gegeven over hoe de test er uit gaat zien. De Franse minister van Economische Zaken Christine Lagarde maakte het afgelopen weekeinde al wel bekend dat de resultaten op 23 juli worden gepubliceerd."Het is uitgesloten dat het perfect verloopt. Er zijn te veel landen en te veel toezichthouders", stelt hoogleraar Financiële Markten Arnoud Boot (Universiteit van Amsterdam). "Maar dat overhaaste gedoe moet vermeden worden. Het is machogedrag van sommige landen die snel willen publiceren. Er is niks mis mee om een maand te wachten en die tijd nuttig te gebruiken."
In Europa is lange tijd discussie gevoerd over openbaarheid van de resultaten van de testen. Van Wijnbergen wijst naar Spanje. "De Spanjaarden willen vooral publicatie. De verhalen over de noodlijdende kleine caja's (Spaanse spaarbanken) slaan neer op de grote banken, terwijl die er juist goed voorstaan. Die willen dat gepubliceerd hebben." Het vertrouwen in de Europese banken is beschadigd door problemen in onder meer Spanje en Griekenland. Deze maand worden meer dan honderd Europese banken getest in een poging het vertrouwen te herstellen. Lagarde verwacht dat de testen aantonendat de banken 'stabiel en gezond' zijn. Het is niet bekendgemaakt welke banken precies op de lijst staan. In Nederland zou het gaan om ING, Rabobank, ABN Amro en SNS reaal.
Belangrijk is volgens deskundigen dat de Europese banken worden getest op een uniforme wijze. "Er zijn genoeg argumenten waarom banken in verschillende landen een andere test zouden krijgen", legt Boot uit. "Mijn vrees is dat landen om de verkeerde redenen willen afwijken van de standaard." Toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) geeft aan dat alle Europese banken dezelfde test krijgen. De Nederlandse banken die voor de test in aanmerking komen, krijgen een stapel formulieren toegestuurd van DNB die ze moeten invullen en vervolgens terug moeten sturen naar de toezichthouder. "Daarbij wordt rekening gehouden met twee scenario's: een basisscenario en een scenario met meer stress", legt een DNB-woordvoerder uit.
Slecht scenario
Boot geeft aan dat een slecht scenario wel 'echt slecht' moet zijn. Dat het moeilijk is om te bepalen, blijkt onder meer uit een interview met DNB-directeur Henk Brouwer vorige week in DNB magazine. "Wij deden in 2007 stresstests bij de banken, waarvan zij zeiden dat het veel te ver ging", stelde Brouwer. "Maar de werkelijkheid was vele malen erger dan verwacht." Van Wijnbergen verwacht in ieder geval niet veel van de resultaten. "Vooral in Nederland heeft DNB het imago dat die de ogen dichthoudt en hoopt dat het goed komt." Corné van Zeijl, fondsmanager bij SNS Asset Management, noemt de stresstest zelfs 'een wassen neus'. "De EU weet zelf ook wel dat het niet verstandig is om de testen negatief te laten uitkomen.
De meeste Europese banken zullen wel voldoen en een paar niet, om de testen geloofwaardig te laten lijken." De VS testten kort na de financiële crisis hun banken en maakten onderscheid tussen de goede en de slechte banken. De aandelenmarkten schoten na publicatie van de resultaten van negentien toonaangevende banken in mei 2009 omhoog. Het vertrouwen in de financiële markten was enigszins hersteld. "In de VS was toen duidelijk dat de banken het zouden redden en voor banken die er slecht voor stonden, was een (weliswaar duur) vangnet geregeld", licht Van Wijnbergen toe. "In Europa zal die opgeluchte reactie uitblijven als de resultaten niet worden gepubliceerd met details en een vervolgroute voor de banken die er niet door heen komen." Hij benadrukt dat het "echt verkeerd is als de EU niet duidelijk maakt hoe de stresstesten worden uitgevoerd".