Niet alleen onder de koepel van de Rijksdag, waar het federale Duitse parlement zetelt, wordt de toon door de komst van de AfD rauwer. De crisis is fundamenteler en tast ook de morele waarden van de Duitsers aan. De bijbelse vluchtelingenstroom van 2015 naar Duitsland markeert het begin van de wending. Merkel appelleerde aan haar protestantse achtergrond en het christelijke wereldbeeld van de CDU. Help je naasten, moet zij hebben gedacht, toen tienduizend gestrande migranten wekenlang onder erbarmelijke omstandigheden in Boedapest verbleven. Merkel haalde ze binnen.
Maar er bleken niet alleen ontheemde gezinnen in Duitsland aan te komen, niet louter Syrische tandartsen en Iraakse olie-ingenieurs. Er kwamen ook hordes analfabeten uit Noord-Afrika die op het Griekse eiland Lesbos tegen Frontex-agenten hadden gelogen dat ze uit de Syrische stad Aleppo kwamen. Weinig kans op asiel hadden ook de grote groepen werkzoekende Pakistanen, Bengalen, Ghanezen en Nigerianen.
Tussen de illegale immigranten met nauwelijks kans op een verblijfsvergunning zaten ook lieden uit de Maghreb-staten die in de beruchte nieuwjaarsnacht van 2015 in Keulen honderden vrouwen beroofden, aanrandden en erger. En in de stroom nieuwkomers gingen ook terroristen schuil, plus criminelen die radicaliseerden. Zoals Anis Amri, de Tunesische IS-terrorist, die in 2016 op de Berlijnse kerstmarkt voor de Gedächtniskirche elf burgers doodreed.
Maar Merkel weigerde terug te komen op haar uitspraak ‘Wir schaffen das’, haar belofte aan het volk dat Duitsland de komst van een miljoen asielzoekers aan kon. ‘Als we ons ervoor moeten schamen dat we een vriendelijk gezicht tonen, dan is dit niet meer mijn land,’ antwoordde ze geprikkeld op de groeiende kritiek. Ze sprak van een ‘humanitaire beslissing’. Een politiek besluit met verstrekkende gevolgen, schrijft auteur Robin Alexander in zijn bestseller Die Getriebenen. Volgens hem lijken de Duitsers veranderd van optimistische, humanistische en christelijke helpers in een volk van argwanende Germanen.
Verkiezing na verkiezing verliezen de grote partijen meer kiezers en leden
Terwijl linkse jongeren en Gutmenschen nog steeds ‘vluchtelingen welkom’ roepen, antwoorden rechtse populisten ‘verkrachters niet welkom’. De antifascisten en aanhangers van Merkels vluchtelingenbeleid staan lijnrecht tegenover de rechtse ‘identitaire beweging’, boze burgers, hooligans en neonazi’s.
Duitsland wil – net als Nederland – graag gidsland zijn. De Duitse regering pleit sterker dan Den Haag voor internationale samenwerking. Berlijn beoogt de Europese Unie te redden, het klimaat, de vrede in Oekraïne en Syrië, de zeden, de maatschappelijke vrede en de naoorlogse politieke cultuur van Wiedergutmachung.
Bijna 250.000 uitgeprocedeerde asielzoekers
Intussen blijkt dat 232.838 uitgeprocedeerde asielzoekers nog in Duitsland verblijven. Velen zijn ondergedoken of hebben verscheidene identiteiten opgegeven. En in de pers verschijnen steeds vaker berichten over geweld tegen vrouwen door vluchtelingen, niet zelden met dodelijke afloop. Ook wordt melding gemaakt van de hoge vertegenwoordiging van immigranten in de criminaliteitscijfers.
De integratie van een miljoen nieuwkomers blijkt een langdurig en moeilijk proces. En dus stuurt Duitsland steeds meer mensen terug, met een royale vertrekpremie – met tientallen miljarden euro’s aan belastingmeevallers zit de overheid goed in de slappe was.