Tussen de conflicten van president Trump met China en Iran, de ramkoers van Boris Johnson met het Britse Lagerhuis en de Europese Unie en de waarschijnlijke terugkeer van het populisme in Argentinië, balanceert het lot van de wereldeconomie op de rand van de afgrond.
Elk van deze scenario's kan leiden tot een snel escalerende crisis. Dat schrijft Nouriel Roubini, hoogleraar aan de Stern School of Business, op Project Syndicate.
Game of chicken
Roubini, die door zijn vaak onheilspellende verwachtingen Dr. Doom wordt genoemd, wijst in verband met de huidige geo-economische toestand op de klassieke game of chicken, ofwel het spel van de angsthaas, waarbij bijvoorbeeld twee coureurs rechtstreeks op elkaar afrijden en de eerste die uitwijkt de 'verliezer' is. Als geen van beiden uitwijkt, zullen beiden waarschijnlijk omkomen.
In het verleden zijn dergelijke scenario's onderzocht om de risico's van rivaliteit tussen grootmachten te beoordelen. De vraag daarbij is altijd of er een compromis kan worden gevonden waarmee voor beide partijen gezichtverlies kan worden voorkomen.
1. Volledige handelsoorlog tussen VS en China
Er zijn nu verschillende geo-economische 'games of chicken' die volgens Roubini bij uitblijven van een compromis leiden tot een botsing, hoogstwaarschijnlijk gevolgd door een wereldwijde recessie en financiële crisis. De belangrijkste daarvan is het conflict tussen de VS en China over handel en technologie.
Bij een volledige 'oorlog' op het gebied van handel, valuta en technologie tussen de VS en China zal de huidige krimp in productie, handel en kapitaaluitgaven overslaan naar de dienstensector en de particuliere consumptie, waardoor de Amerikaanse economie en de wereldeconomie in een ernstige recessie terecht zullen komen.
2. Militair conflict tussen VS en Iran
Een escalatie van het conflict tussen de VS en Iran kan leiden tot een echte oorlog. Een militair conflict tussen de twee landen zal de olieprijzen tot boven de 100 dollar per vat doen stijgen, waardoor stagflatie, ofwel een recessie met stijgende inflatie, zou ontstaan. Dat is wat er gebeurde tijdens de Jom-Kipoeroorlog in 1973, na de Iraanse revolutie in 1979 en na de invasie van Irak in Koeweit in 1990.
3. Harde brexit
Een vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU zonder een akkoord, een no-deal brexit, zal volgens Roubini op zichzelf misschien geen wereldwijde, maar zeker een Europese recessie veroorzaken. Die kan zich dan verspreiden naar andere economieën.
Iedereen denkt volgens Roubini dat een 'harde' brexit zal leiden tot een ernstige recessie in het VK maar niet in Europa, omdat het VK meer afhankelijk is van handel met de EU dan andersom. Maar dat is volgens Roubini naïef. De eurozone is al in de greep van een recessie in de industrie, en Nederland, België, Ierland en Duitsland, dat een recessie nadert, zijn sterk afhankelijk van de Britse markt.
Aangezien het ondernemersvertrouwen in de eurozone al onder druk staat als gevolg van het Amerikaans-Chinese handelsconflict, zou een chaotische brexit volgens Roubini de emmer doen overlopen. Een Europese recessie kan een domino-effect hebben en de wereldwijde groei ondermijnen, en leiden tot nieuwe valutaoorlogen als de waarde van de euro en het pond te sterk dalen ten opzichte van andere valuta zoals de Amerikaanse dollar.
4. Argentijnse crisis
Een crisis in Argentinië kan ook wereldwijde gevolgen hebben. Als Peronist Alberto Fernández de huidige president Mauricio Macri bij de presidentsverkiezingen volgende maand verslaat en vervolgens uit het IMF-programma van 57 miljard dollar stapt, zou Argentinië een herhaling van zijn valuta- en schuldencrisis van 2001 kunnen krijgen.
Dat zou kunnen leiden tot een kapitaalvlucht uit alle 'opkomende markten', wat mogelijk ook crises zou kunnen veroorzaken in landen met zware schuldenlasten als Turkije, Venezuela, Pakistan en Libanon. Ook voor landen als India, Zuid-Afrika, China, Brazilië, Mexico en Ecuador zou dat de zaken verder compliceren.
Genoeg te winnen
In alle vier scenario's willen beide partijen gezichtsverlies voorkomen. President Trump wil een deal met China om de economie en markten te stabiliseren vóór de Amerikaanse verkiezingen in 2020. De Chinese president Xi Jinping wil ook een deal om de groeivertraging in China te stoppen.
Geen van beiden wil als eerste wijken. Indien er voor het einde van het jaar geen deal is, zal een harde botsing volgens Roubini waarschijnlijker worden.
Het goede nieuws is dat in de vier bovenstaande scenario's de partijen nog steeds met elkaar praten, of open staan voor een dialoog zolang ze hun gezicht kunnen redden. Het slechte nieuws is dat alle partijen nog ver verwijderd zijn van enige vorm van overeenstemming.
Sterker nog, er zijn grote ego's in het spel, van wie sommigen misschien liever crashen dan dat ze hun reputatie op het spel zetten. De toekomst van de wereldeconomie hangt dus af van vier potjes wie er het eerst met zijn ogen knippert die alle kanten op kunnen gaan.
Lees verder: Zal impeachment Trump de beurzen raken?
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!