ANALYSE
De nieuwe Tweede Kamer is diverser, maar ook Randstedelijker en hoger opgeleid dan het volk
=============================================================================
In de Tweede Kamer die woensdag wordt beëdigd zitten meer jongeren, iets meer vrouwen en minder babyboomers dan in de vorige. Hoe doet de Kamer het als afspiegeling van het land?
Dylan van Bekkum uit de volkskrant
De twee leiders van de nieuwe eenmansfracties Sylvana Simons (Bij1) en Caroline van der Plas (BBB) op het Binnenhof. Simons is een van de vijf zwarte nieuwe Kamerleden, Van der Plas een van de zes Kamerleden uit Overijssel. Beeld ANP
De twee leiders van de nieuwe eenmansfracties Sylvana Simons (Bij1) en Caroline van der Plas (BBB) op het Binnenhof. Simons is een van de vijf zwarte nieuwe Kamerleden, Van der Plas een van de zes Kamerleden uit Overijssel.Beeld ANP
Met het vertrek van 69 Kamerleden verandert de samenstelling van de Kamer ontegenzeggelijk. Dat de Kamer iets vrouwelijker wordt, wisten we al. Ook worden woensdag het eerste transgender Kamerlid en het eerste Kamerlid met een hoofddoek beëdigd en hebben twee van de nieuwe Kamerleden een fysieke beperking. Er komen weer zwarte Nederlanders in de Kamer, vijf ‘zelfs’.
Met de vertegenwoordiging van Nederlanders met een migratieachtergrond zit het over het algemeen wel snor. 28 Kamerleden hebben een migratieachtergrond, waarvan 25 niet-westers. Dat laatste is zelfs een oververtegenwoordiging: van alle Nederlanders heeft bijna 14 procent een niet-westerse achtergrond, van de Kamerleden bijna 17 procent. De parlementair meest geëmancipeerde bevolkingsgroep zijn Marokkaanse Nederlanders (tien Kamerleden). Met Queeny Rajkowski (VVD) krijgt de Kamer voor het eerst een Pools-Nederlandse volksvertegenwoordiger.
Babyboomers verdwijnen
Met de beëdiging van de Tweede Kamer verdwijnt de generatie van de babyboomers grotendeels uit de Kamer. Er zijn nog maar zeven 60-plussers in de nieuwe Kamer, dat waren er 21. Ouderen zijn daarmee een zwaar ondervertegenwoordigde groep. Harm Beertema (PVV) is met 69 jaar het oudste Kamerlid, in de Kamer zitten geen zeventigers meer (al is dat een kwestie van tijd).
Ook twintigers zijn nog ondervertegenwoordigd, maar zeven twintigers is al beter dan één, zoals in de oude Kamer. Het jongste Kamerlid is de 22-jarige Habtamu de Hoop (PvdA). Ook het aantal dertigers is flink toegenomen: van 35 naar 48.
De regionale vertegenwoordiging van Kamerleden liet al te wensen over, de nieuwe Kamer is nóg Randstedelijker. Van de nieuwe volksvertegenwoordigers wonen er 105 in Noord-Holland, Zuid-Holland of Utrecht. Bij volledige representatie van de bevolking zouden dit er 68 moeten zijn. Er zitten nog maar één Drent en één Zeeuw in de Kamer. Ook Gelderland komt er bekaaid af.
Regionaal stelsel
Enerzijds is dit logisch. Het parlement is gevestigd in de Randstad en Kamerleden maken lange dagen. Ook Limburgers als Lilianne Ploumen en Geert Wilders wonen in de Randstad, maar dat wil niet zeggen dat hun hart niet meer bij de provincie ligt. Anderzijds is er voor Kamerleden een riante reiskostenvergoeding beschikbaar, in het leven geroepen om het voor volksvertegenwoordigers mogelijk te maken in hun eigen regio te blijven wonen.
Het CDA, waarvan slechts eenderde deel van de fractie in de Randstad woont, pleit in haar partijprogramma voor een regionaal kiesstelsel om de regionale vertegenwoordiging te vergroten. Demissionair minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) heeft de afgelopen jaren gewerkt aan zo’n hervorming, waardoor kiezers kunnen stemmen op een partij of een specifieke kandidaat van een partij. Hierdoor worden voorkeurstemmen belangrijker, wat kan bijdragen aan een betere (regionale) vertegenwoordiging. Die wet moet nog door beide Kamers.
Recent onderzoek van de Erasmus Universiteit laat zien dat laagopgeleiden zich steeds meer miskend voelen door de politiek en zich er niet in herkennen. Het is de vraag of de nieuwe Tweede Kamer daaraan iets kan veranderen. De meeste leden kunnen in elk geval niet uit eigen ervaring putten. Slechts tien Kamerleden zijn middelbaar of lager opgeleid, blijkt uit cijfers van het Parlementair Documentatie Centrum; een zware ondervertegenwoordiging. Dik 77 procent van de nieuwe Kamer is universitair geschoold, de fracties van CU, SGP, Denk, Volt en Ja21 zijn zelfs volledig academisch.