Het lijkt intussen minder waarschijnlijk dan een paar maanden geleden dat er een zware orkaan over de wereldeconomie komt razen. Toch is de kans nog steeds groot dat er een tropische storm opsteekt die aanzienlijke schade kan aanrichten, waarschuwt Nouriel Roubini op opiniewebsite Project Syndicate.
Roubini - ook wel bekend als 'Dr. Doom' - is voor zijn doen relatief mild in zijn column. Maar veel zal afhangen van hoe de grote centrale banken omgaan met hun trillema. Zij staan voor de buitengewoon moeilijke taak om tegelijkertijd prijsstabiliteit, groeistabiliteit en financiële stabiliteit te bereiken.
Vier scenario’s voor de wereldeconomie
Er zijn momenteel vier scenario's voor de wereldeconomie. Drie daarvan gaan gepaard met mogelijk ernstige risico's en verstrekkende gevolgen voor de markten.
Het meest positieve scenario is een zachte landing, waarbij de grote centrale banken erin slagen de inflatie terug te brengen naar 2% zonder een recessie te veroorzaken.
Een andere mogelijkheid is het bereiken van de inflatiedoelstelling door een relatief milde recessie. Het derde scenario is een harde landing, waarbij de inflatie pas daalt na een langdurige recessie met mogelijk ernstige financiële instabiliteit.
Als de inspanningen om de inflatie te beteugelen leiden tot ernstige economische en financiële instabiliteit, is er een vierde scenario mogelijk: centrale banken schrikken terug en laten de inflatie boven de doelstelling, met het risico dat de inflatieverwachtingen losgeslagen raken en er een loon-prijsspiraal ontstaat.
Recessie in EU, rest van de wereld sukkelt ook
Op dit moment bevindt de eurozone zich al in een technische recessie, met een inflatie die nog steeds ruim boven de doelstelling ligt. De groei in het Verenigd Koninkrijk is sterk vertraagd en de inflatie blijft hardnekkig hoog, net als in de Verenigde Staten, waar de kerninflatie hoog bleef.
Intussen lijkt het herstel in China tot stilstand te zijn gekomen en wordt zelfs de groeidoelstelling van 5% voor 2023 bedreigd. De groei in andere opkomende economieën ligt lager dan hun potentieel (met uitzondering van India), en veel opkomende economieën kampen nog steeds met zeer hoge inflatie.
Welk van de vier?
Welk van de vier scenario's is volgens Roubini het meest waarschijnlijk?
Hoewel de inflatie in de meeste geavanceerde economieën is gedaald, is dat niet zo snel gegaan als de centrale banken hadden gehoopt. Dat komt deels door de krapte op de arbeidsmarkt en de snelle loonstijgingen. Bovendien voedt het expansieve begrotingsbeleid nog steeds de vraag en draagt het bij aan de inflatie. Dit maakt het voor centrale banken moeilijker om aan hun prijsstabiliteitsmandaat te voldoen.
De marktverwachtingen dat het einde van de renteverhogingen in zicht is, zijn de bodem in geslagen. De Federal Reserve, de Europese Centrale Bank, de Bank of England en de meeste andere grote centrale banken zullen de rente nog meer moeten verhogen voordat ze kunnen pauzeren. Daardoor zal de economische vertraging hardnekkiger worden, waardoor het risico op een economische krimp en nieuwe schulden en bankspanningen toeneemt.
Tegelijkertijd zorgen geopolitieke ontwikkelingen voor instabiliteit, deglobalisering en grotere fragmentatie. En nu het herstel in China aan kracht verliest, moet het land een agressief stimuleringsbeleid voeren - met gevolgen voor de inflatie wereldwijd - of het risico lopen dat de groeidoelstelling fors wordt gemist.
Milde recessie lijkt steeds waarschijnlijker
Positief is dat het risico van een ernstige kredietcrisis is afgenomen en dat sommige grondstoffenprijzen zijn gedaald, waardoor de goedereninflatie is afgenomen.
Het risico van een harde landing lijkt daarom kleiner dan een paar maanden geleden. Maar omdat de loonstijgingen en kerninflatie centrale banken tot extra renteverhogingen dwingen, is een korte en oppervlakkige recessie volgend jaar veel waarschijnlijker geworden.
Dr. Doom laat zich toch nog even gelden
De centrale bankiers staan voor de buitengewoon moeilijke taak om tegelijkertijd prijzen en groei te stabiliseren en financiële stabiliteit te bereiken. Als er toch een milde recessie komt, kan deze het sentiment van consumenten en bedrijven verder aantasten en zo ruimte maken voor een ernstiger en langduriger neergang en het risico op financiële en kredietstress vergroten.
Geconfronteerd met de mogelijkheid dat het tweede scenario zich ontwikkelt tot het derde, kunnen centrale banken misschien toestaan dat de inflatie ruim boven de 2% blijft, in plaats van het risico te lopen een ernstige economische en financiële crisis te ontketenen.
Code geel
Wat zijn de implicaties van deze scenario's? Tot nu toe hebben Amerikaanse en wereldwijde aandelen hun bearmarkt van 2022 omgekeerd en zijn de obligatierentes licht gedaald.
Dat is een patroon dat consistent is met een zachte landing voor de wereldeconomie, waarbij de inflatie daalt richting het streefpercentage en een groeikrimp wordt vermeden. Vooral techaandelen vinden steun door de hype rond kunstmatige intelligentie.
Maar zelfs een korte en ondiepe recessie kan leiden tot aanzienlijke koersdalingen voor Amerikaanse en wereldwijde aandelen. En als de centrale banken dan terugschrikken, drijft een stijging van de inflatieverwachtingen de obligatierente op lange termijn op en lijden uiteindelijk de aandelenkoersen schade.
Roubini hijst de stormvlag. Het is code geel voor de wereldeconomie, vanwege de dreiging van een tropische storm die aanzienlijke economische en financiële schade kan aanrichten.
Lees ook: 'De moeder aller crises komt nabij'
Meld u aan voor de Belegger.nl dagelijkse nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de beurs!