Welke juridische gevolgen kan Trumps poging tot pressie krijgen?
======================================================
Trumps telefoongesprek In een gesprek van een uur met een hoge staatsbestuurder in de zuidelijke staat Georgia vraagt Trump de verkiezingsuitslag in zijn voordeel te wijzigen. Zijn de presidentiële dreigementen en smeekbedes strafbaar?
Merijn de Waal uit de NRC
4 januari 2021 om 16:20
Leestijd 3 minuten
De stemmen voor de presidentsverkiezingen van 3 november werden in Georgia tot twee maal toe herteld: steeds met Joe Biden als winnaar. President Trump riep de voor de verkiezingen verantwoordelijke topambtenaar, Brad Raffensperger, op de winst toch aan hem toe te schrijven door ruim elfduizend extra stemmen te ‘vinden’.
De stemmen voor de presidentsverkiezingen van 3 november werden in Georgia tot twee maal toe herteld: steeds met Joe Biden als winnaar. President Trump riep de voor de verkiezingen verantwoordelijke topambtenaar, Brad Raffensperger, op de winst toch aan hem toe te schrijven door ruim elfduizend extra stemmen te ‘vinden’.
Sinds zijn verkiezingsnederlaag, nu twee maanden geleden, belde de Amerikaanse president Trump meermaals persoonlijk met lagere bestuurders, verkiezingsambtenaren en volksvertegenwoordigers. Steeds was zijn dringende verzoek de uitslag in hun swing state in zijn voordeel te wijzigen.
Dit weekend konden Amerikanen beluisteren hoe die presidentiële pressie klinkt. In een gesprek van een uur met een hoge staatsbestuurder in de zuidelijke staat Georgia, Brad Raffensperger, meandert Trump tussen vage dreigementen en directe smeekbedes.
De telefonade, waarvan een opname via The Washington Post uitlekte, riep bij linkse Amerikanen en media grote verontwaardiging op. Ze leidt ook tot juridische vragen, zoals: overtrad de president hier de wet?
1 Welke mogelijk strafbare uitlatingen doet Trump in het gesprek?
Trump vraagt aan secretary of state Raffensperger onder meer om ruim 11.000 extra stemmen te ‘vinden’. Dit is precies de marge waarmee zijn Democratische rivaal Joe Biden hem in de zuidelijke staat versloeg. Die uitslag kwam vast te staan na twee hertellingen, maar Trump meent: „De mensen in Georgia zijn boos. De mensen in het land zijn boos. Dus er is niks mis mee als je zegt, weet je, dat je ... uhm ... het opnieuw berekend hebt.”
Strooiend met cijfers herhaalt de president zijn aantijging dat Democraten op grote schaal kiesfraude pleegden. In ruim zestig rechtszaken tot aan het Hooggerechtshof is het Republikeinse ‘bewijs’ hiervoor steeds verworpen, maar Trump dreigt zijn partijgenoot: „Je weet wat ze gedaan hebben, en jij rapporteert het niet. Dat is crimineel, een misdaad. En je kan dat niet laten gebeuren. Dat is een groot risico voor jou en Ryan, je advocaat. Een groot risico.”
2 Welke wetten overtrad Trump mogelijk met deze uitlatingen?
Er is het Amerikaanse strafboek waarvan artikel 52, sectie 20.511, het verbiedt om „inwoners van een staat willens en wetens een eerlijk en onpartijdig uitgevoerd kiesproces te ontzeggen of ontfutselen”, of een poging hiertoe te doen. Dit misdrijf behelst onder meer „de officiële telling van de stemmen [...] op valse, fictieve of frauduleuze wijze aan te passen”. Hierop staat tot vijf jaar gevangenisstraf.
Dan is er nog de staatswet in Georgia, waarvan artikel 21, paragraaf 2-604, het verbiedt om „via verzoeken, vragen, bevelen, aandringen of op enigerlei wijze een andere persoon aan te zetten” tot kiesfraude. Hierop staat in het zwaarste geval een celstraf van maximaal drie jaar.
3 Zal Trump daadwerkelijk worden vervolgd?
De afgelopen vier jaar genoot Trump bijna absolute onschendbaarheid. William Barr, zijn daags voor Kerstmis afgetreden minister van Justitie, huldigde het standpunt dat een zittende president nimmer juridisch vervolgd kan worden. Hiervoor, meende hij, is er namelijk een impeachmentprocedure in het Congres.
Zo’n afzettingspoging (in reactie op Trumps rol in de Oekraïne-affaire) strandde begin 2020 op de Republikeinse meerderheid in de Senaat. Dat maakte hem in de praktijk immuun, maar dat verandert op 20 januari, als zijn presidentschap afloopt en Trump weer ambteloos burger is.
Ook na zijn vertrek uit het Witte Huis is het nog maar de vraag of hij juridische problemen krijgt met dit telefoontje. Amerikaanse media wijzen erop dat hij zijn dreigementen verhuld uit – „als een maffiabaas”, aldus The Post.
Zo waarschuwt hij dat Raffensperger bij weigering een „groot risico” loopt, maar maakt hij die dreiging verder niet concreet. Daarnaast zal het lastig zijn te bewijzen dat Trump „willens en wetens” het kiesproces wilde corrumperen. Daarvoor zouden aanklagers moeten aantonen dat hij bewust loog over de vermeende kiesfraude, terwijl uit het telefoongesprek eerder doorklinkt dat Trump hier oprecht in gelooft.
4 Welke politieke gevolgen kan dit telefoontje krijgen?
De vraag is of Bidens toekomstige minister van Justitie, voor wie hij nog geen kandidaat heeft aangedragen, haar of zijn vingers aan dit dossier zal willen branden. Biden heeft gezegd het land na de polariserende stembusstrijd te willen verzoenen: meteen een rechtszaak laten aanspannen tegen zijn voorganger zou die belofte doorkruisen.
Deze dinsdag gaat Georgia naar de stembus om nog twee senatoren te kiezen in tweede-kiesrondes. In het gesprek met Raffensperger wijst Trump hier op. „Je hebt een grote verkiezing voor de deur staan en vanwege wat je de president hebt aangedaan [...] zullen een hoop mensen niet gaan stemmen en een hoop Republikeinen zullen negatief stemmen, omdat ze het vreselijk vinden wat je de president aandeed.”
Trump beweert hier dat de weigering van zijn partijgenoten in Georgia (naast Raffensperger ook gouverneur Kemp) om mee te gaan in zijn frauderetoriek de kansen van de twee Republikeinse Senaatskandidaten zal schaden. Het uitlekken van dit telefoontje kan echter ook Democratische kiezers extra motiveren alsnog te gaan stemmen.
Eerste uitslagen van de Senaatsverkiezingen in Georgia worden vanwege de vele post- en vroege stemmen pas in de tweede helft van de week verwacht – en ook in deze races zijn hertellingen niet uitgesloten.