Bron: HP/De Tijd, Ilja Leonard Pfeijffer
Nederland dreigt de strijd tegen het coronavirus te verliezen
Vanuit zijn woonplaats Genua beschouwt Ilja Leonard Pfeijffer wekelijks een onderwerp dat het nieuws beheerst. Deze week waarschuwt hij ons voor de gevolgen van het coronavirus.
Nederland heeft welbeschouwd twee keuzen: “Ofwel er wordt vandaag nog besloten tot een verbod op alle verplaatsingen en sluiting van alle plekken waar mensen samenkomen, ofwel er zal over twee weken een noodsituatie zijn die potentieel erger zou kunnen zijn dan de ramp die Italië op dit moment treft.
Ik zie mijzelf gedwongen om terug te komen op mijn twee vorige columns over de noodtoestand in Italië door toedoen van het virus en ik moet mij verontschuldigen. Ik had de situatie verkeerd ingeschat.
Twee weken geleden waren er in Italië twee stromingen. Er bestonden twee prototypische reacties op de dreiging van het virus, zoals op dit moment in Nederland. Er waren mensen die de ernst van de situatie benadrukten en er was de relativerende school van laconieke lieden die de onrust hoofdschuddend gadesloegen, waartoe ik zelf behoorde. Ik dacht, zoals zovelen, dat het virus een soort griepje was dat alleen voor ouderen en zieken een serieuze bedreiging vormde en ik meende dat alle maatregelen om verdere besmetting in te dammen nodeloos paniek veroorzaakten en zinloos waren omdat een pandemie toch niet te voorkomen zou zijn.
Dat allerlaatste geloof ik misschien nog steeds, maar voor het overige zijn mij de schellen van de ogen gevallen. Omdat ik in Italië woon en de situatie van nabij meemaak, ben ik in de loop van de afgelopen twee weken gaan inzien dat mijn eerdere laconieke reactie volkomen ongepast was. En ik ben niet de enige die geschrokken van mening is veranderd. De relativerende denktrant is in Italië volledig ingehaald door een uiterst zorgwekkende realiteit. Er is nog maar één stroming over en dat is de stroming die de apocalyps het hoofd probeert te bieden.
Om te beginnen is de ziekte die het virus veroorzaakt geen griepje. Het Covid-19-virus is waarschijnlijk tussen de dertig en veertig keer dodelijker dan een griepvirus. Artsen in Italië vertellen in alle media over heel erg lelijke en nare longontstekingen. Veel patiënten moeten kunstmatig beademd worden. Vaak is een endotracheale intubatie nodig. Niet weinigen worden veertien dagen lang verdoofd op hun buik gelegd met een buis in de luchtpijp. Ook jongeren worden getroffen. De meeste mensen genezen op zo’n manier wel, maar ouderen of patiënten met andere complicaties kunnen soms niet worden gered.
Daarbij is het virus uiterst besmettelijk, veel besmettelijker dan griep. Chinese wetenschappers hebben aangetoond dat zeven mensen zijn besmet in een bus in Wuhan door één drager van het virus. Sommigen zaten vier rijen van hem verwijderd. Een van hen is zelfs besmet geraakt door de ziektekiemen die in de bus waren blijven hangen nadat de drager van het virus al was uitgestapt.
Wie zich sterk en gezond genoeg voelt om het virus te overleven, heeft een verantwoordelijkheid jegens degenen die dat niet zijn
Ik heb alle begrip voor diegenen die paniek als een dreiging zien, die de ontwrichting van de economie en het openbare leven willen tegengaan, die hun persoonlijke leven en hun dierbare gewoonten niet willen opofferen voor een abstract en onzichtbaar gevaar en die nuchter en laconiek blijven omwille van hun eigen gemoedsrust. Twee weken geleden was ik een van hen. Maar ook wie zich sterk en gezond genoeg voelt om het virus te overleven, heeft een verantwoordelijkheid jegens degenen die dat niet zijn. De vraag is niet hoe zelf beter te leven, terwijl men zich al dan niet wapent met mondkapjes of een relativerende houding – de vraag is hoe we de zwakkeren kunnen beschermen. En dat kan alleen met drastische maatregelen die verdere besmetting tegengaan.
En dan is er nog iets. De ziekenhuizen in Noord-Italië kunnen de toevloed aan besmette patiënten niet meer aan. Het zijn er te veel en er is een tekort aan alles. Alle andere niet-spoedeisende hulp is geannuleerd, maar zelfs dan zijn er niet genoeg bedden op de intensive care en is er niet genoeg medisch personeel om iedereen die is besmet te behandelen. De Italiaanse ziekenhuizen zien zich op dit moment gedwongen om keuzen te maken tussen patiënten die nog behandeld kunnen worden en anderen die ze helaas bij gebrek aan middelen en personeel moeten laten sterven.
De strenge maatregelen die op dit moment in heel Italië van kracht zijn, inclusief een verbod op verplaatsingen, sluiting van alle theaters, bioscopen, discotheken, musea, sportscholen, zwembaden en scholen en een avondklok voor de gehele horeca, zijn vooral bedoeld om tijd te winnen. Dat is van levensbelang. De verspreiding van het virus kan misschien niet worden gestopt, maar om de ziekenhuizen te ontzien is het essentieel dat zij in ieder geval wordt vertraagd.
Ik schrijf dit omdat ik u wil waarschuwen. Nederland loopt ongeveer twee weken achter op Italië en iedereen is het erover eens dat de draconische maatregelen die Italië heeft getroffen om verdere besmetting tegen te gaan, eigenlijk twee weken te laat zijn gekomen.
De gezondheidszorg in Lombardije is een van de beste en meest geavanceerde ter wereld. Zij heeft een score van 9,9 op 10 in de puntenlijst van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en bevindt zich in de top 5% van de health-index van alle regio’s wereldwijd. Ter vergelijking: Noord-Brabant, waar de meeste Nederlandse besmettingen zich op dit moment concentreren, scoort 7,3 op 10 in dezelfde puntenlijst en bevindt zich daarmee wereldwijd in de top 36%. Zes Nederlandse provincies scoren slechter dan Noord-Brabant. De provincie Zeeland heeft volgens de OESO de beste gezondheidszorg van Nederland en scoort een 7,8, hetgeen haar in de top 27% wereldwijd plaatst.
Nederland is heel veel slechter is voorbereid op de aanstaande epidemie dan Lombardije, dat de strijd tegen het virus aan het verliezen is
Dit betekent dat de gehele Nederlandse gezondheidszorg veruit inferieur is aan die in Lombardije en dat Nederland bijgevolg heel veel slechter is voorbereid op de aanstaande epidemie dan deze Noord-Italiaanse regio, die de strijd tegen het virus aan het verliezen is.
In Nederland zijn er in totaal ongeveer 1.150 bedden beschikbaar op de intensive-care voor een bevolking van afgerond 17 miljoen zielen. In Italië, met een bevolking van 60 miljoen inwoners, 3,5 keer zoveel als Nederland, zijn er 4,4 keer zoveel plekken op de intensive care als in Nederland, namelijk 5.090. Anders gezegd: in Nederland is er één bed op de intensive care voor iedere 14.783 inwoners en in Italië is dat één op de 11.788 inwoners. Nederland heeft dus aanzienlijk minder capaciteit om het virus het hoofd te bieden dan Italië als geheel. Daarbij moeten we nog beseffen dat de situatie in Noord-Italië aanzienlijk beter is dan in het zuiden. En in het bevoordeelde noorden is de capaciteit bij lange na niet toereikend.
Dit alles betekent dat Nederland welbeschouwd twee keuzen heeft: ofwel er wordt vandaag nog besloten tot een verbod op alle verplaatsingen en sluiting van alle plekken waar mensen samenkomen, ofwel er zal over twee weken een noodsituatie zijn die potentieel erger zou kunnen zijn dan de ramp die Italië op dit moment treft.