Van der Sluis maakt een vergelijking met vliegtuigen. De oude versies bleven door hun ontwerp lang doorzweven, ook als de apparatuur bezweek. “Maar een F16 zit tjokvol techniek en valt als een baksteen uit de lucht wanneer de motor uitvalt”, zegt Van der Sluis. Hij wijst erop dat>>> het net nu heel stabiel is>>>. En vraagt zich af of het nodig is om dat op>>> het spel te zetten>>> door de kolencentrales te sluiten.
Afhankelijker van het buitenland
De voorstanders vinden van wel, als het maar CO2-reductie oplevert. Op het eerst gezicht is dat ook zo. Kolencentrales stoten CO2 uit en sluit je de deuren, dan zal dit fors minder zijn. Dat is een minder stabiel net wel waard, zullen de voorstanders denken.
Maar zal er wel daadwerkelijk minder CO2-uitstoot komen door het sluiten van de kolencentrales? “Dat valt bijna niet te voorspellen”, zegt hoogleraar>>> Smart Grids Han Slootweg van de TU Eindhoven>>>. Dat zit zo. Wanneer de kolencentrales dicht gaan is er minder aanbod van elektriciteit in Nederland. Zoals gezegd moet het net in balans blijven en aan de vraag worden voldaan. Daarom zijn er op korte termijn twee opties om de vraag op te schroeven: meer gascentrales inschakelen of elektriciteit importeren uit het buitenland.
Voor de eerste optie zijn>>> gascentrales beschikbaar in Nederland>>> en de ons omringende landen. Maar dat gas moet dan wel geïmporteerd worden. Het gas in Groningen is geen optie, omdat het om de zogeheten >>>laagcalorische variant>>> gaat. Voor de centrales is hoogcalorisch gas nodig uit bijvoorbeeld>>> Rusland, Iran of Algerije>>>. Dit heeft een hogere energie-inhoud. “Je haalt deze grondstof dan uit die landen en wekt het in Nederland in centrales op. Het voordeel is dat je dan veel minder CO2-uitstoot hebt dan bij kolencentrales. Maar gas is natuurlijk wel een fossiele brandstof en je wordt afhankelijker van het buitenland, dat het gas levert”, aldus de hoogleraar Smart Grids.
Vrije markt
Dat geldt ook voor de tweede optie om direct elektriciteit te importeren uit het buitenland. Al zijn er dan veel meer opties, en dichter bij huis. Nederland kan bijvoorbeeld>>> elektriciteit halen uit België>>>, Duitsland, Engeland en zelfs Noorwegen>>>. Het is dan daar opgewekt en gaat via het net naar ons land. Maar hoe het precies is opgewekt, daarover hebben we nauwelijks iets te zeggen. Er bestaat namelijk een vrije markt. Energieleveranciers kopen daarbij elektriciteit in. Dat doen ze voor de meest aantrekkelijke prijs. “Dat kan dus ook elektriciteit zijn uit een>>> bruinkoolcentrale>>> in Duitsland, als die op dat moment het goedkoopst levert”, zegt Slootweg.
Gek genoeg zijn>>> die centrales veel vervuilender >>>dan de kolencentrales die we op dat moment in Nederland hebben gesloten. Ja, de CO2-uitstoot neemt dan af in ons land, maar neemt toe in Duitsland. Ook is het mogelijk dat we energie uit>>> Frankrijk>>> importeren, dat is opgewekt door >>>kerncentrales>>>, die overigens geen CO2-uitstoot kennen, maar wel>>> politiek gevoelig >>>liggen. “Het effect van de sluiting van kolencentrales op de elektriciteitsmarkt is lastig te voorspellen”, zegt Slootweg. “Het is maar zeer de vraag of het internationaal gezien tot minder CO2-uitstoot leidt. En daar is het toch allemaal om te doen? Dit probleem komt tot nog toe amper aan bod in de discussie over kolencentrales. Vaak wordt de vrije elektriciteitsmarkt vergeten.”
De>>> kolencentrale van Eemshaven>>> in het noorden van Nederland is relatief nieuw en werd in >>>2015>>> in bedrijf genomen. Het bouwwerk kostte>>> 1,5 miljard euro.>>> Het werkt niet alleen op>>> steenkool>>> maar ook op>>> biomassa>>>. Ook deze centrale moet>>> uiterlijk in 2025>>> de deuren sluiten.